Nằm ẩn mình trong vùng đất cát vàng Ninh Thuận, di sản nghệ thuật gốm Chăm tại làng gốm Bàu Trúc tựa như một bức tranh cổ xưa, vẫn rực rỡ và sống động hàng trăm năm dưới nắng vàng óng ả của Ninh Thuận. Hành trình khám phá di sản này không chỉ là việc tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của dân tộc Chăm mà còn là cơ hội để thưởng ngoạn những tác phẩm nghệ thuật gốm độc đáo.
Làng gốm Bàu Trúc được UNESCO công nhận là di sản văn hoá thế giới. Điểm đặc biệt của làng gốm Bàu Trúc là gì mà thu hút bao du khách? Hãy cùng Muine Express khám phá văn hóa nghệ thuật cổ xưa này nhé!
Nguồn gốc gốm Bàu Trúc – nét đẹp cổ xưa của tại vùng đất đầy nắng và gió
Làng gốm Bàu Trúc được xem là một trong những làng gốm cổ xưa và có tuổi đời lâu nhất tại khu vực Đông Nam Á. Người xưa kể rằng, vào hàng ngàn năm về trước, từ thời kỳ Champa cổ đại, vợ chồng ông Poklong Chanh là người đã đánh dấu cho sự ra đời của làng nghề gốm Bàu Trúc đó. Họ đã sáng tạo các loại vật chứa từ đất phù sa và phát triển nghề làm gốm đó cho đến tận ngày nay.
Gốm Chăm Bàu Trúc không chỉ là sản phẩm hàng ngày mà còn là biểu tượng của giá trị tâm linh sâu sắc. Với kỹ thuật chế tác bằng tay truyền thống, các tác phẩm gốm tôn vinh vẻ đẹp tự nhiên và văn hóa của dân tộc Chăm.
Cách một tác phẩm nghệ thuật được tạo ra
Nét đẹp của gốm Chăm Bàu Trúc nằm ở sự tinh tế, mộc mạc và sâu lắng trong từng đường nét. Các sản phẩm gốm thường được trang trí bằng các họa tiết truyền thống như hình ảnh của các vị thần Champa, hoa văn hình học, và các biểu tượng tôn giáo. Màu sắc tự nhiên của đất sét kết hợp với kỹ thuật nung lửa cổ truyền tạo ra những tác phẩm gốm độc đáo và quyến rũ. Không chỉ vậy, nguyên liệu sử dụng của gốm Bàu Trúc được khai thác tại vùng bờ sông Quao, nơi có đất sét dẻo, mịn và nhiều đặc tính đặc biệt khác.
Đất “nở hoa” từ bàn tay nghệ nhân
Gốm Bàu Trúc mang một nét đặc trưng không thể nhầm lẫn. Bằng cách nung riêng biệt, các nghệ nhân tài ba đã tạo ra những sản phẩm tinh xảo và chất lượng. Không sử dụng bàn xoay như những làng gốm khác, những nghệ nhân tại làng Bàu Trúc vẫn tạo ra được những tác phẩm đẹp mắt và độc đáo. Sau khi hình thành, gốm được trang trí và khắc hoạ với những hoa văn đơn giản nhưng cuốn hút, tạo điểm nhấn riêng cho sản phẩm.
Lò nung gốm lộ thiên độc đáo
Nhiều người đã tò mò khi không thấy bất kỳ lò nung gốm nào tại ngôi làng. Nhưng khi hỏi thăm, bí ẩn đã được giải đáp: Ở đây, người dân sử dụng lò nung gốm lộ thiên, một phương pháp độc đáo mà không cần phải xây dựng lò nung gốm như các làng gốm khác. Điều này tạo nên một đặc trưng độc đáo chỉ có tại làng gốm Bàu Trúc.
Cách nung gốm ở đây vô cùng đơn giản và mộc mạc. Lớp dưới được đặt củi đã bổ rồi chất rơm phía trên và đốt. Quá trình nung sẽ kéo dài từ 6 đến 10 tiếng, phụ thuộc vào độ dày của sản phẩm. Điều này tạo nên sự độc đáo và hấp dẫn cho nghệ thuật gốm Bàu Trúc.
Sử dụng màu phun đặc biệt
Sản phẩm gốm tại Bàu Trúc đều được tô điểm bằng màu phun từ tự nhiên, chắt lọc từ trái dông hoặc trái thị. Điều này tạo ra màu sắc đặc trưng của gốm Bàu Trúc, với gam màu vàng đỏ, đỏ hồng hoặc đen xám, cùng những vệt nâu tạo nên vẻ đẹp độc đáo và cuốn hút.
Để hoàn thiện sản phẩm, việc tạo độ bóng là bước cuối cùng. Người dân tại đây sử dụng tinh chất từ hạt điều để làm sáng bóng và tôn lên vẻ đẹp rạng rỡ của gốm Bàu Trúc trước khi đưa ra thị trường. Điều này thể hiện sự tỉ mỉ và tinh tế trong mỗi chi tiết của sản phẩm, tạo nên sự độc đáo và chất lượng của gốm nghệ thuật này.
Trải Nghiệm Du Lịch Ninh Thuận
Để hiểu sâu hơn về nghệ thuật gốm Chăm Bàu Trúc, du khách có thể tham gia các buổi hướng dẫn tạo hình gốm, thăm các xưởng gốm truyền thống và thậm chí là chính tay tham gia vào quy trình sản xuất. Với sự hướng dẫn của những người thợ tài ba, du khách có thể tự tạo ra những sản phẩm gốm theo ý muốn của mình.
Ngoài ra, việc tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của dân tộc Chăm thông qua các bảo tàng và di tích lịch sử cũng là một trải nghiệm thú vị. Tại đây, du khách sẽ được tận mắt quan sát hàng ngàn sản phẩm gốm đa dạng, từ ấm nước, vũ nữ đến bình hoa và tiểu hoà thượng,… giúp bạn mở rộng tầm mắt và khơi gợi nguồn cảm hứng nghệ thuật bên trong mỗi người.
Khi đến đây, du khách sẽ có cơ hội tham quan nhiều điểm du lịch khác cũng như trải nghiệm các hoạt động thú vị như làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp cách làng gốm Bàu Trúc khoảng 3km, khu du lịch văn hóa và sinh thái sen Charaih Ninh Thuận.
Kết
Di sản nghệ thuật gốm Chăm Bàu Trúc không chỉ là niềm tự hào của dân tộc Chăm mà còn là một phần không thể tách rời của văn hóa Việt Nam. Hành trình khám phá làng gốm này không chỉ mang lại hiểu biết sâu rộng về nghệ thuật truyền thống mà còn là cơ hội để tận hưởng sự sáng tạo và độc đáo của người dân nơi đây.
Hãy đến và khám phá sự phong phú và đẹp đẽ của di sản nghệ thuật gốm Chăm Bàu Trúc tại Ninh Thuận cùng Muine Express – người bạn đồng hành tin cậy trên hành trình khám phá văn hóa và lịch sử của Việt Nam và Đông Nam Á!
